Andaba un caçador a la caça cula spingarda i dous perros i, quando iba atrás dun cuneilho que se metiu nua peinha, biu ua serpiente que staba antresgantada. Era tan gorda cumo la pierna dun home. L caçador tubo tanto miedo que se botou a fugir, mas la serpiente dixo-le:
- Ah! caçador, tira-me deiqui que stou antresgantada hai quaije un anho, sin comer nin beber. Qualquier die, yá me muorro.
L caçador, apuntando-le la spingarda, dixo-le de longe:
- Nun te puodo tirar dende, senó comes-me.
- You yá nin tengo fuorças pa comer, respundiu-le l quelubron.
- Falas assi porque stás presa na peinha, mas quando t’agarrares dende para fuora mudas d’eideias.
- Tenes dous perros i la spingarda i inda tenes miedo? Responde la queluobra.
- Anton, juras que nun me comes? Diç l caçador.
- Juro, caçador.
L caçador achegou-se para al pie de la serpiente, metiu l canho de la spingarda por baixo de la peinha i alhebantou-la. La serpiente saliu i, antes que l caçador tubira tiempo de abaixar la piedra, yá staba delantre del cula boca abierta.
- Ah caçador, you bien nun querie, mas tengo tanta fame, que si te bou a comer. Diç la queluobra.
- Mas tu purmestiste que nun me comies. Diç, admirado, l caçador.
- Si, mas esso fui quando staba presa na peinha i nun sentie la fame, porque tenie la barriga apertada. Agora, yá nun aguanto cula fame. Torna la queluobra.
L caçador, quando biu que nun se lhibraba de la serpiente, lhembrou-se de l aperponer:
- Yá que tenes de me comer, spera solo mais un cachico i deixa-me ir a tomar un cunseilho para saber l que faga.
- Stá bien. Mas nun tardes muito, que la fame ye negra. Diç la queluobra.
Anquanto la queluobra speraba, l caçador fui andando, andando, até que achou un burro, yá mui bielho, cheno de feridas i seco cumo las palhas. L burro nin mirou para el, mas l caçador dixo-le:
- Ah! burro, you bengo a tomar un cunseilho.
- I que cunseilho quieres? Pregunta l burro.
- Quando iba atrás dun cuneilho, achei ua serpiente antresgantada nua peinha. Eilha pediu-me que la tirasse deilhi, jurando que nun me comie. You, pa l’ajudar, saquei-la dalhá i agora quier-me comer. Cumo nun sei l que faga, pedi-le pa ir a tomar un cunseilho antes que me comira. Tu que cunseilho me dás? Diç l caçador.
- Mira, you, quando era nuobo, era mui bun cargueiro i l duonho daba-me a comer i trataba mui bien de mi. Apuis que quedei bielho, atirou cumigo para este balhe que quaije nun ten yerba. Agora, porqui bou andando i comendo l que ache, até que me muorra. Por esso, que cunseilho te puodo you dar? Pus tenerás que te deixar comer. Diç l burro.
Quando acabou de falar, l burro abaixou las oureilhas i cuntinou a pacer. L caçador botou-se outra beç al camino. Fui andando, andando, até que ancuntrou ua baca i, preguntou-le la mesma cousa que al burro, mas la baca nun quijo saber de nada i dixo-le:
- Mira caçador, you nin dou cunseilhos nin ls tomo. Se you bou alhá inda me come tamien a mi, por esso, tu que calceste la bota, agora çcalca-la tamien.
L caçador, meio triste, cuntinou andando, andando até que biu ua raposa. Staba an baixo dun lapo cula cabecica de fuora i ls uolhos, cumo candelas, relhampaban antre las oureilhas spetadas al para lantre. Quando biu l caçador cula spingarda i sous dous perros, arrecolhiu-se para drento de l buraco. Mas l caçador chamou-la:
- Ah! raposa, nun tengas miedo que nun te fago mal. Só te querie pedir un cunseilho.
La raposa solo le respondiu apuis de chamar trés bezes, mas sin salir de drento de l buraco. Cun ua boç que parecie benir doutro mundo, cumo se l lapo formasse un altefalante, dixo pa l caçador:
- Purmeiro, atira culs dous canhos furados que tenes na mano i prende ls perros.
L caçador atirou cula spingarda i prendiu ls perros a ua carrasqueira. Apuis, dixo-le a la raposa:
- Yá puodes salir.
La raposa, çcunfiada, fui-se assomando debarico. Purmeiro, botou l çufino fuora, sorbendo l’aire a ber se fariaba algua cousa mala. Apuis, cun ua metade de l cuorpo fuora i l’outra drento, preguntou al caçador:
- Anton, diç alhá que cunseilho quieres que you te deia.
I l caçador ampeçou a cuntar l que le acunteciu:
- Quando iba atrás dun cuneilho, achei ua serpiente antresgantada nua peinha. Eilha pediu-me que la tirasse deilhi, jurando que nun me comie. You, pa l’ajudar, tirei-la dalhá i agora quier-me comer. Cumo nun sei l que faga, pedi-le para ir a tomar un cunseilho antes que me comira. Tu que cunseilho me dás?
- Sin ber, nun crer - respondiu-le la raposa.- Bamos alhá a ber cumo staba la serpiente. Mas, bai bien delantre de mi i lhieba ls perros bien presos.
L caçador alhá fui andando para al lhugar donde staba la serpiente. Uns cinquenta passos atrás, seguie la raposa, parando de beç an quando pa nun s’achegar muito al caçador. Quando chegórun, la serpiente staba stiraçada al sol, an riba de la peinha. Quando biu l caçador, anroscou-se i alhebantou la cabeça dezindo-le, anquanto iba botando la lhéngua para drento i para fuora de la boca:
- Ah caçador, agora yá te puodo comer?
- Inda nó. La raposa inda nun me dou l sou cunseilho. Diç l caçador.
La queluobra quando oubiu falar na raposa dou un silbo de zafio i preguntou:
- I adonde stá la raposa?
- Stá alhi, atrás daqueilha touça de carbalheiras, respundiu l caçador. Apuis, bulbendo-se pa la raposa: ah! raposa, ben acá que la serpiente quier-te ber.
Quando la queluobra biu la raposa, puso-se dreita cumo un fuso i apuntando-le ls uolhos a modo a querer-la ancantar, dixo cun boç de caçuada:
- Anton, raposa, que cunseilho dás al caçador?
- You só le puodo dar l miu cunseilho apuis de ber cumo stabas quando l caçador t’achou, respundiu-le la raposa.
- Staba antresgantada an baixo desta peinha. Antrei pa comer un cuneilho i, apuis de l comer, quedei cula barriga tan gorda que yá nun fui capaç de salir.
- Pon-te alhá para you ber cumo stabas. Pediu la raposa.
L caçador agarrou outra beç la spingarda i alhebantou la peinha, anquanto la serpiente s’iba arronsando para an baixo. Quando la serpiente yá staba toda an baixo, dixo-le a la raposa:
- Staba eiqui.
- I la peinha adonde staba? Pregunta la raposa.
- Staba an riba de mi. Diç la serpiente.
- Anton, caçador, deixa-le caier la peinha an riba, senó nun te puodo dar un bun cunseilho. Ourdenou la raposa.
L caçador tirou la spingarda, i la peinha quedou outra beç an riba de la serpiente.
- Era assi que stabas? preguntou la raposa sentando-se çcansada nas patas de trás i debulbendo-le a la queluobra uns ulhicos que parecien dues chispas.
- Era, respondiu la serpiente cula boç meio roufeinha, pus quaije que nun respiraba cul aperto an que staba.
- Pus, s’assi stabas, assi quedas. Sentenciou la raposa.
L caçador, quando se biu libre de la serpiente, quedou tan cuntento que preguntou a la raposa:
- Ah! raposa, debo-te la bida, por esso diç-me cumo ye que te bou a pagar.
- Trai-me ls dous melhores cordeiros que tubires ne l tou
ganado i bai-me-los a lebar passado-manhana al sítio onde m’acheste onte. Mas nun traias ls perros nin la spingarda.
L caçador alhá se fui a buscar ls cordeiros. Chegou a la corriça, scolhiu ls dous melhores cordeiros que tenie, metiu-los nua saca i fui-se a tener cula raposa. Quando iba a camino, fizo-se de nuite. Por esso, parou nua stalaige pa drumir. Antes de s’ir a la cama, dixo-le al duonho de la stalaige:
- Guardais-me esta saca ne l palheiro.
- I l que ten drento? Pregunta l stalajadeiro.
- Ten dous cordeiros que le bou a dar a la raposa porque me salbou de ser comido por ua serpiente. Responde l caçador.
L caçador alhá le cuntou l que le tenie passado i fui-se a la cama. Nesse antretiempo, l duonho de la stalaige, pensando para el que dous cordeiros daqueilha maneira nun se dában a ua raposa, trocou ls cordeiros por dous perros mui balientes que tenie alhá i tornou a atar la saca. A la purmanhana, l caçador albantou-se, botou la saca an riba de l cabalho i cuntinou l sou camino para ir a tener cula raposa. Quando la biu, boziou-le:
- Ah! raposa, traio-te eiqui ls dous cordeiros que me pediste, por me teneres salbo la bida. Anda acá a buscá-los.
Mas la raposa staba mui çcunfiada i, de longe, dixo-le:
- Sin ber, nun crer. Çzata purmeiro la saca i deixa-los salir que you apuis ls agarrarei.
Anquanto l caçador çzataba la saca, la raposa staba cun dues paticas alhebantadas. De drento de la saca salírun ls dous perros, que lhougo se fúrun atrás de la raposa. Esta, quando ls biu, botou-se a correr als quatro pies cun toda la fuorça que tenie, anquanto iba dezindo:
- Ah paticas balei-me, por bien fazer, mal haber! Ah paticas balei-me, por bien fazer, mal haber! Ah paticas balei-me, por bien fazer, mal haber!
Testo con modificaçones de l sítio mirandes.net
Esta ye mais ua cunta de las abenturas de las raposas, desta beç la raposa nun tebe l final que querie, mas nun fusse l sou sesto sentido, la sue intuiçon, tenie acabado antre ls dientes de ls dous perros.
Cun las melhores saudaçones,
Raposa.